18°
(Vefatının Sene-i Devriyesinde Üstad’ın Anısına İthafen)
Mehmet Akif…
İnsanı sarsan, duygulandıran taa ötelere taşıyan; kah ağlatan kah güldüren söz üstadı…
Edebiyatı, okuyucunun his dünyasına sokan, okundukça kişide iz bırakan ifadeleriyle Akif, hem kendi dönemine ait hem de çağını aşan, eskimeyen yapıtlarıyla derinlerden sesleniyor bizlere.
Hayatı halkın içinde geçen, amacı iman, özgürlük, vatan sevgisi, ittihat olan milli şair…
Her şiiri bir eser ve ayrı bir kıymet.
Mısralarında vatanı, dini, bayrağı, istiklali dillendiren,devrini net olarak resmeden ve bu anlatımıyla insanı hayrete düşüren büyük bir dava adamı…
“Atiyi karanlık görerek azmi bırakmak, alçakça bir ölüm varsa eminim budur ancak” mısralarının da bulunduğu şiiriyle gençlere hedef gösteren, bunu yaparken de tembelliği, bedbinliği, sünepeliği en ağır şekilde eleştiren idealist şair…
“Sırtlanları geçmişti beşer yırtıcılıkta; Dişsiz mi bir insan onu kardeşleri yerdi” dizelerinin de bulunduğu ve Peygamber Efendimiz(SAV)’i anlatan şiirinde, cahiliye devrinin muazzam bir fotoğrafını çeken harika bir tasvir insanı…
“Yoktur elemimden şu sağır kubbede bir iz; İnler “Safahat”ımdaki hüsran bile sessiz!” şiirinde Mehmet Akif, devrinin insanı gama, kedere boğan hazin manzaraları karşısında kanlı gözyaşlarını içine akıtmaktadır adeta.
Hüsranı da elemi de çok büyüktür, feryadı dağı taşı inletmektedir adeta. Lakin bir sel gibi çağıldayan gönlü, hislerini şiire gömmektedir.
“Ağlarım ağlatamam, dinlerim söyleyemem; Dili yok kalbimin ondan ne kadar bizarım” derken, içinde coşan duyguların ne denli muazzam olduğunu adeta sessizce haykırmaktadır.
Büyük şair, ülkenin en buhranlı, karışık dönemlerinde yazdığı şiirlerle adeta haykırıyor insanlara. Yol gösteriyor, akıl veriyor, kurtuluşun reçetesini edebi bir üslupla dillendiriyor. Darmadağın olan bir milletin kurtuluşunun toparlanmaktan, ittihattan ve Kur’an’ı anlayarak yaşamaktan geçtiğini söylerken, bir milleti millet yapan değerleri de sıralıyor ve şöyle ifadelendiriyor:
“Değil mi cephemizin sinesinde iman bir,
Sevinme bir, acı bir, gaye aynı, vicdan bir;
Değil mi cephede birdir vuran yürek, yılmaz,
Cihan yıkılsa emin ol bu cephe sarsılmaz!”
Fakat tüm uyarılara rağmen insanlardaki gamsızlığı ve toplumun gidişatını beğenmeyince Akif’in yine elemi, sızısı tavan yapar ve hissiyatına hakim olamayarak maziye atıf yaparak devrin insanlarına muazzam bir serzenişte bulunur ve der ki:
Müslümanlık nerede? Bizden geçmiş insanlık bile,
Adem aldatmaksa maksat, aldanan yok nafile.
Kaç hakiki Müslüman gördümse makberdedir.
Müslümanlık bilmem amma, galiba göklerdedir.
Akif belli bir konu üzerinde yoğunlaşmamıştır. O, hayatın her alanında mevcuttur. Seyfi Baba Şiirinde gittiği bir hasta ziyaretini tasvir ederken kullandığı dil ve üslup, çevresini ne kadar dikkatli resmettiğinin ve konusunda ne kadar usta olduğunun da bir göstergesidir aslında. Çalışmanın ve gayretin anlatıldığı şu dizeleri de söylemeden geçmek doğru olmaz;
“…
Hadi aktarmayayım… Kim getirir ekmeğimi?
Oturup kör gibi, namerde el açmak iyi mi?
Kim kazanmazsa bu dünyada bir ekmek parası:
Dostunun yüz karası; düşmanının maskarası!
…”
Halkla iç içedir. İnsanları, etrafını çıplak gözle seyreder ve son derece doğal ifadelerle olayları bizlere yansıtır. Bunu yaparken de ince dokunuşlarla kötüyü iyiyi öğretir okuyucuya. Bazen de “arife tarif gerekmez” anlayışıyla fotoğrafı gösterir ve susar.
Duyguları içinde fırtınalar barındıran bir okyanustur. Kimi zaman onları dindiremez, susturamaz ve dolu bir barajın, önündeki seti yıkıp ortalığı tarumar etmesi gibi fışkırır:
…
“Ya Rab, bu uğursuz gecenin yok mu sabahı?
Mahşerde mi biçarelerin yoksa felahı.
Nur istiyoruz… Sen bize yangın veriyorsun!
“Yandık” diyoruz… Boğmaya kan gönderiyorsun!”
…
“Madem ki ey adl-i İlahi yakacaktın…
Yaksaydın o mel’unları… Tuttun bizi yaktın!
Küfrün o sefil elleri ayatını sildi.
Binlerce cevami yıkılıp hake serildi!” derken, Akif artık cezbe halindedir. Gözyaşları sel olmuş ve Sevgili Yaratıcı ile hasbihal etmektedir. Şikayeti de büyüktür duası da…
Şiirinin başına “İçimizdeki beyinsizlerin işledikleri yüzünden, bizi helak eder misin, Allah’ım?” ayetini yerleştirmesi onun Rabbiyle ne derece iletişim kurduğunun bir göstergesidir.
Hiç lüks yaşamadı Akif. Kendisine zor bela bağlanan maaşı yarım seneden fazla alamadı. Ayakkabısının tabanı delikti, kışın üşüyordu velakin üşümesinin sebebi paltosunu başka bir fakire vermesiydi.
Dosdoğruydu…
Verdiği sözde durmaması için ölmesi gerekiyordu. Zaten mısralarının insanı taa derinden etkileyerek gözyaşına boğması, onun hem “kal”(söyleme) hem de “hal”(yaşama) ehli olmasından kaynaklanıyordur büyük ihtimalle…
İstiklal Marşı yarışmasına sırf ödül konduğu için katılmaması, onun ne kadar vatanperver bir şahsiyet olduğunun da açık bir göstergesidir. Büyük Şair’in milli-manevi değerler ve o değerler uğrunda şehit olanlara ne denli saygı duyduğunu gösteren bu davranışı bizlere de örnek teşkil etmesi gereken müstesna bir tavırdır.
“Allah bu millete bir daha İstiklal Marşı yazdırtmasın!” derken bu ülkenin buhranlardan, savaşlardan ne kadar bıktığını da söylemiş oluyordu aslında.
Çanakkale’de şaha kalkarak destanlaşan “Asımın Nesli”ni öyle bir mertebeye yerleştirir ki, bu milletin evlatlarına olan güvenini de taçlandırmıştır adeta. Okuyanın etkilenmemesi, duygulanmaması mümkün değildir.
…
“Sen ki, a’sara gömülsen taşacaksın… Heyhat!
Sana gelmez bu ufuklar, seni almaz bu cihat…
Ey şehid oğlu şehid, isteme benden makber,
Sana ağuşunu açmış duruyor Peygamber!”
Evet işte Akif böyle bir şair.
O tarife sığmaz, tarihe de…
Bazen sevimli bir dede, şefkat misali bir şahsiyet. “Kendisi için istediğini başkası için istemeyen bizden değildir” anlayışına güzel bir örnek. Yeri geldiğinde gerçekleri çekinmeden söyleyen asil bir kişilik.
Günümüzde yaşasaydı koca şair neler yazardı acaba? Suriye, Irak, Gazze, Filistin, Ortadoğu, Çeçenistan ve diğerleri.
Ya da bizim ahvalimizi nasıl tasvir ederdi?
Gerçekten merak etmeye değer değil mi?
