SEBEN ÇELTİKDERE BİZANS KİLİSESİ/SİZİN ABANTINIZ VAR

Değerli OKURLAR/

Siz okurlarımıza daha önce ki yazılarımda Bolu tarihi ile ilgili bilgiler aktarmıştım.Bu haftaki yazımda ise Belkide çoğunuzun bile bilmediği,duymadığı Seben ilimizin Çeltikdere köyü yakınında bulunan  orta Bizans dönemine ait yakınındaki köyün adı ile anılan Çeltikdere Bizans Kilisesinden kısaca bahsedeceğim.

Bolu’nun güneyinde Seben ilçesinin Çeltikdere köyü yakınında bulunmaktadır. Etrafı yüksek dağlarla çevrili bir yerde bulunan bu Bizans yapısı bir kilise olup, bir yamaç da inşa edilmiştir. Yakıp tarihlere gelinceye kadar, kilise köy’ün içinde bulunuyor ve cami olarak kullanılıyordu. Ancak 1952 yılına doğru köy buradan kalkarak daha ileride yeniden kurulmuş dolayısıyla eski kilise de boşaltılmış, ahşap hatta taş malzemesi de sökülüp götürüldüğünden dört duvardan ibaret bir harabe halinde kalmıştır. Çeltikdere kilisesi muntazam kesme taş ‘ve tuğladan inşa edilmiş gösterişli ve temiz bir işçilik gösteren bir yapıdır. Kilise, orta Bizans devrinin klasik dini mimarı şemasına uygun olarak haç biçiminde bir mekâna sahip idi. Batı’daki girişte bir nartex’i, doğuda işe dışarı taşkın üç apsisi vardır. Boyu 13 m genişliği ise’ 9 m kadardır. Evvelce esas mekâna haç şekli veren ve ortadaki 3 m kadar bir çapa sahip olması gerekli kubbeyi taşıyan dört sütundan hiç bir iz kalmamış ise de, evvelce bunların var olduğu, yapının mimarisinden anlaşılmaktadır. 1952’de bu sütunlardan sadece bir tanesinin yerinde bir paye görülmüştür. Çeltikdere harabesinin karşısında büyük bir kaya kitlesi içindeki bir mağara işlenerek içinde yaşanabilir mekânlar meydana getirilmiştir Değişik ölçülerdeki bu mekânlar arasında apsisli 2x3m ölçüsünde, ufak bir de şapel vardır. Bu çevrede ve daha başka yerlerde kaya içine oyulmuş yerleşme yerleri de vardır.

NOT/2009-2010 Yılları arasında ki araştırmamda kilisenin apsis ve doğu nartex kısmı ayaktaydı.Şimdi ise tamamem harap olmuş vaziyetde olduğunu öğrenmiş bulunmaktayım.Bu muazzam yapıyı harabe haline getiren define ahlaksızlığını,başka dini obje ve nesnelere hoşgörülü yaklaşamayan zihniyetİ,bu tarihi eserin aslına uygun restore edilmesi korunulması ve turizme kazandırılmasını anlatmaya çalışırken Bolunun en önemli sorunun merkez trafik ve otopark olduğunu böyle şeylerle uğraşamayacaklarını,masraflı olduğunu ve gözlerime baka baka uzak zaten yıkılmış gitmiş kimse gitmez görmez diyen idareci,yönetici,müdür,başkan vs zihniyetini eğitim her yaşta olmalı diye içimden geçirerek çok üzüldüğümü bilmenizi isterim.Bir çok turizm müdür başkan yönetici vs mevki sahiblerinin  ya ziraat mezunu,ya işletme iktisat mezunu olduklarını öğrendiğimde ise artık üzülmeğimi sadece güldüğümü ayrıca bilmenizi isterim;sizleri saygı ve sevgi ile selamlıyorum. 40 yıllık baklavacıyı oto tamircisine veriseniz,50 yıllık ekmek fırınını ekmek yapmasını bilmeyen işi ve eğitimi biyoloji olan kişiler yönetirse Çeltikdere Bizans kilisesi yıkılır,çizilir,sökülür,zaten Hristiyanlar yapmış diye taşlanır(beyinsizlik),Hisartepe stadion kalıntısı tahtalarla çevrilir,otlar,ağaçlar,çöpler kaplar;tarih yok olur,turizm olmaz boluya kimse gelmez gelende otobandan geçer uğramadan çeker gider:gelende ne göreçek tahtalar ile kaplı,çöplüğe dönmüş stadionumu yoksa zaten uzak be kimse gitmez oraya denilen Çeltikdere Bizans Kilisesini mi siz uzak deyin ırak deyin zaten hristiyanlar yapmış demeye devam edin sizin Abantınız var ya o size yeter….

SANATA TARİHE VE ÇEVREYE DEĞER VERMEK DİLEĞİYLE

Davut Özer