En Çok Öldüren Dördüncü Hastalık; KOAH
KOAH HASTASI OLMAMAK İÇİN YÜRÜYÜŞ YAPIN!
Özel Fatma Hatun Hastanesi Göğüs Hastalıları Doktoru Uzm. Dr. Tekin Atak, Kronik Obstrüktif Akciğer
Hastalığına (KOAH) yakalanmamak ve sağlıklı olmak için yürüyüş yapma önerisinde bulundu. Atak,
Dünya KOAH Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, KOAH’ın nefes yollarında bir iltihaplanmaya bağlı
oluşan ilerleyici bir akciğer hastalığı olduğu ve dünyada tüm ölümlerde dördüncü, bulaşıcı olmayan
hastalıklar içinde üçüncü ölüm nedeni olduğu belirtildi.
Haber: Elif SARIHAN
Türk Toraks Derneğinin konuyla ilgili açıklamalarını aktaran KOAH’ın tüm dünyada önemli bir halk
sağlığı sorunu olmasına karşın, kamuoyu tarafından yeterince bilinmediğine işaret eden Atak, şunları
kaydetti:
Daha sağlıklı bir yaşam için, KOAH olmamak için, KOAH’ınızın ilerlememesi
için yürüyün, her gün bir adım daha fazla yürüyün diyen Atak, şu bilgileri aktardı;
KOAH NEDİR?
KOAH [Kronik (Müzmin) Obstrüktif (Tıkayıcı) Akciğer Hastalığı] nefes yollarında mikroplarla
oluşmayan bir iltihaplanmaya bağlı oluşan ilerleyici bir akciğer hastalığıdır.
BU HASTALIK NE SIKLIKTA GÖRÜLÜR ?
KOAH, tüm dünyada önemli bir halk sağlığı sorunu olmasına karşın, kamuoyu tarafından yeterince
bilinmeyen bir hastalıktır. KOAH’ın görülme sıklığı 40 yaş üstü yetişkinlerde %15‐20’dir. Bir diğer
deyişle toplumumuzda 40 yaş üstü her 5 kişiden birinde KOAH vardır. Oysa 10 KOAH hastasının
sadece biri doktora başvurmuş ve doğru tanı alabilmiştir. Bu durumda, ülkemizde bulunan 3‐5
milyona yakın KOAH’lı hastanın sadece 300‐500 bini kendisinde hastalık olduğunu bilmektedir.
KOAH TEHLİKELİ BİR HASTALIK MIDIR ?
Küresel Hastalık Yükü Çalışması verilerine göre, KOAH yılda 2.9 milyon ölüme neden olmaktadır.
Günümüzde tüm dünyada 3. ölüm nedeni haline gelen KOAH, tüm ölümlerin de %5.5’inden
sorumludur. Türkiye’de solunum sistemi hastalıkları en sık görülen 4. ölüm nedenidir ve bu ölümlerin
%61.5’i KOAH nedeniyledir. Toplumun KOAH konusunda yeterli bilgiye sahip olmaması, hastalığın
erken tanısını ve etkin tedavisini güçleştirmektedir.
KOAH NEDEN OLUR ? KİMLERDE GÖRÜLÜR ?
KOAH gelişimi için tüm dünyada en yaygın görülen risk faktörü sigara dumanıdır. Sigara içenler,
içmeyenlere göre, daha fazla solunumsal şikayetlere, daha fazla solunum fonksiyon kaybına ve daha
yüksek KOAH ölüm oranlarına sahiptirler. Diğer tip tütün kullanımı (pipo, puro, nargile vb.) ve
çevresel tütün dumanı da KOAH gelişimine katkıda bulunmaktadır. KOAH gelişiminde genetik risk
faktörlerinin rolü henüz çok iyi aydınlatılamamış olmasına rağmen, sağlıkta eşitsizlik, özellikle
biyomas (odun, tezek, kök benzeri yakıt) kullanımına ikincil iç ortam hava kirliliği ve tozlu‐dumanlı
işyerlerinde çalışmanın en önemli çevresel risk faktörleri olduğu bilinmektedir. Son yıllarda
ÖNEMİ GİDEREK VURGULANMAYA BAŞLAYAN ‘fiziksel aktivitede azalma, hareketsizlik’ de artık bir risk
faktörü olarak kabul edilmektedir.
KOAH’LI BİR HASTANIN ŞİKAYETLERİ NELERDİR?
KOAH’da en sık görülen yakınmalar nefes darlığı, öksürük ve balgam çıkarmadır. Sigara içen kişiler
öksürük ve balgamı kanıksarlar ve bu nedenle doktora başvurmazlar. Nefes darlığı nedeniyle fizik
aktivitede azalma ortaya çıkar. Eforda nefes darlığı çeken kişi, yol yürümek istemez, günlük işlerini
azaltır, markete gitmeye çekinir ve zamanla evden çıkmamayı tercih eder hale gelir. Bu şekilde
giderek artan fiziksel aktivite azalması, hastanın yaşam kalitesini bozarak hastalığın ilerlemesine
neden olur, sakatlık ve ölüme yol açar. KOAH’lı hastaların %75’i yetersiz fiziksel aktivite
göstermektedir. Hastalık ilerledikçe bu oran daha da yükselmektedir. Yirmi yıl boyunca izlenen
KOAH’lı olgularda haftada iki saat ve daha fazla yürüyüş yapan hastalarda hem KOAH nedeniyle
hastaneye başvurularda hem de bu hastalık nedeniyle ortaya çıkan ölüm oranlarında %30‐40 azalma
saptanmıştır. Bu nedenle, hem bu hastalığın önlenmesi hem de ilerlemesinin engellenmesinde
‘fiziksel aktivitenin arttırılması gerekmektedir.
KOAH TANISI NASIL KONUR?
KOAH’ın tanısı, basit ve ağrısız bir test olan “nefes ölçüm testi” ile kolayca konabilmektedir. KOAH’ın
erken tanısı, hastalığa bağlı sakatlık ve ölüm oranlarını azaltacaktır. Bu nedenle, 40 yaş üstü, sigara
içmiş ya da içmekte olan ve/veya meslek icabı ya da çevresel ortam gereği tozlu ortamlarda bulunan
kişilerde müzmin seyirli öksürük, balgam ve nefes darlığı yakınmalarından en az birinin bulunması
halinde kişinin bir göğüs hastalıkları hekimi tarafından görülüp ”nefes ölçüm testini” yaptırması
gerekir.
KOAH’IN TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜDÜR ?
KOAH ilerleyici bir hastalık olmasına karşı önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. KOAH’lı bir
hastanın yapması gereken ilk iş sigarayı bırakmak amacıyla hekime başvurmasıdır. Sigara bağımlılığı
tedavi edilebilen bir hastalıktır. Bunun dışında, diğer zararlı toz ve dumandan uzak durulması, grip ve
zatürre aşılarının yapılması ve nefes yoluyla alınan ilaç tedavisinin yanı sıra fiziksel aktivitenin
önerilmesi ve uygulanmasının sağlanması; hem hastalık gelişimi, hem hastalığın ilerlemesi ve kötü
sonuçlarının önlenmesinde önemli bir adımdır. Yeterli bir fiziksel aktivite için ağır egzersizlere gerek
yoktur, haftanın çoğu günleri yapılan orta yoğunluktaki fiziksel aktivite yeterlidir. Herkesin
yapabileceği bir aktivite olan yürüyüş, düzenli fiziksel aktivitenin sağladığı hementüm yararları
sağlayabilmektedir. Sağlığın iyileştirilmesi ve korunması için haftanın en az beş günü, günde en az30
dakika süre ile orta yoğunlukta fizik aktivite (örneğin yürüyüş) önerilmektedir.
